Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
“Bạn phải cho chúng một cơ hội chiến đấu”
Khám nghiệm tử thi cho thấy những con vaquita chết trong vịnh có xu hướng béo và khỏe mạnh, ngoại trừ bọt trong phổi tiết lộ nguyên nhân cái chết: chết đuối.
Vào năm 2017, các nhà khoa học đã cố gắng đưa một số cá heo vào môi trường nuôi nhốt, nhưng họ đã từ bỏ nỗ lực khi chúng trở nên căng thẳng, lo âu do tiếp xúc với con người đến mức một con đã chết.
Barbara Taylor, một nhà sinh vật học thuộc Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia, người đã làm việc trong lĩnh vực bảo tồn vaquita nhiều thập kỷ, cho biết số cá heo vaquita còn lại có xu hướng tránh lưới.
Các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng các loài bị cô lập lâu năm có khả năng chống chịu với sự đa dạng di truyền thấp, có nghĩa là các vấn đề sức khỏe do giao phối cận huyết, thường là mối nguy hiểm gây suy giảm quần thể sẽ ít được quan tâm hơn.
Hoa Kỳ đã cấm sử dụng hải sản từ vùng Thượng Vịnh vì tình trạng cá vaquita, các quan chức cũng đang xem xét biện pháp tiếp theo. Kelly Milton, trợ lý đại diện thương mại Hoa Kỳ về môi trường và tài nguyên thiên nhiên cho biết:
Dẫu vậy, tôm từ San Felipe hiện đang được vận chuyển đến các bang khác của Mexico, một số người dân địa phương nói có khả năng sản lượng đánh bắt đang bị trộn lẫn, kiểu gì thì tôm bị cấm cũng sẽ được vận chuyển đến Hoa Kỳ.
Trong thập kỷ qua, ngư dân nhận được tiền trợ cấp để bám biển. Nhưng sau khi tổng thống đương nhiệm của Mexico, Andrés Manuel López Obrador, nhậm chức vào năm 2018, chương trình đó đã kết thúc và chính quyền đã chấp nhận lưới rê, ngư dân địa phương cho biết.
Randall Reeves, chủ tịch hội đồng khoa học quốc tế do Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế thành lập cho biết:
Các quan chức môi trường Mexico tuyên bố rằng:
Đồng thời, họ cho rằng cần phải tính đến
Tuy nhiên, một nhóm nhỏ ngư dân đang cố gắng đánh cá bằng các loại lưới thay thế đã gặp phải rào cản. Phương pháp này đánh bắt sản lượng ít hơn, nhưng một số ngư dân nghĩ rằng nó có ý nghĩa kinh tế nếu họ có thể bán tôm bền vững với giá cao. Tuy nhiên, không có thị trường nào như vậy được phát triển trong khu vực, và mùa này họ không thể xin giấy phép cho thiết bị đặc biệt.
Một số người trong cộng đồng không muốn từ bỏ một loài mà họ coi là một phần di sản quốc gia của họ. Ismael Angulo, người lớn lên trong một gia đình đánh cá, nhớ lại một ngày vào năm 2004 khi cha của anh, Leonardo, qua đời năm 2016, đã mang về nhà một con cá heo vaquita mà ông đã tìm thấy nó chết nổi trên mặt nước.
ông Angulo nói. Các chú và anh chị em họ của ông đã đến xem và cùng chụp bức ảnh. Nhiều năm sau, khi thấy một cuộc tranh luận trên mạng xã hội về việc liệu vaquita có tồn tại hay không (một số người dân địa phương nghĩ rằng đó chỉ là một chuyện thần thoại) thì ông ấy đã đăng bức ảnh. Một số ngư dân đã nổi giận vì ông ủng hộ quan điểm của các nhà khoa học, dẫu vậy ông vẫn không xóa bài đăng.
Ghi nguồn từ https://huongson.thuathienhue.gov.vn khi phát hành lại thông tin từ website này
Năm 1994, cá heo Tião, vốn thường xuyên tương tác với con người, tấn công người đi biển tại Brazil và khiến một nạn nhân thiệt mạng.
Quân đội Mỹ và nhiều nước khác sử dụng cá heo để bảo vệ căn cứ hải quân bởi chúng sở hữu nhiều khả năng ưu việt.
Bạc LiêuĐàn cá heo hơn 10 con, mỗi con khoảng 30-50 kg, mắc cạn tại bờ biển ở huyện Đông Hải, được người dân hỗ trợ đưa ra biển.
ChileCác nhà khoa học ghi hình cá voi sát thủ tấn công cá heo nhỏ hơn, hạ gục con mồi và cùng chia sẻ bữa ăn với đồng loại.
Giới chức miền trung Nhật kêu gọi người dân tránh xa cá heo khi đi biển, do số vụ cá heo cắn người tăng mạnh.
Dựa trên nghiên cứu về âm thanh của cá heo, các chuyên gia chế tạo hệ thống phát ra âm thanh dưới nước giúp con người tương tác với chúng.
Bạn có bao giờ tự hỏi mình thông minh về lĩnh vực gì không? Bài trắc nghiệm vui này này sẽ giải đáp phần nào thắc mắc của bạn.
Bình ĐịnhCá heo dài 1,6 m, nặng hơn 100 kg xuất hiện ở khu du lịch Kỳ Co, Nhơn Lý khiến du khách trên cano và tắm ở bờ biển thích thú.
Nam PhiMột con cá voi sát thủ xé xác cá mập trắng và ăn lá gan của nó không lâu sau khi cá mập ăn thịt cá heo.
Nghiên cứu về khả năng động vật nhận ra bản thân trong gương bắt đầu vào năm 1970 và đến nay, chỉ một số ít vượt qua bài kiểm tra.
Mỗi ngày, trong khoảng 3 tiếng thủy triều rút, cá heo sử dụng một chiến lược độc đáo để săn mồi hiệu quả.
Cá heo nhiều lần được bắt gặp đang bơi trước mũi tàu thuyền và cũng có nhiều lý giải khác nhau cho hành vi này.
Quảng NinhMột con cá heo xuất hiện tại cửa vào Hang Luồn trên vịnh Hạ Long sáng 29/3, sau nhiều năm loài cá này ít được thấy ở khu vực.
Một số loài động vật biển có vú như cá heo chọn cách ngủ một nửa não trong khi cá nhà táng ngủ dựng đứng trong lòng biển.
MỹTrong chuyến săn kéo dài 30 phút nhằm dạy con non cách săn mồi, cá voi sát thủ mẹ nhiều lần hất tung cá heo lên khỏi mặt nước.
Hy LạpCá heo sọc có hai chân chèo kỳ lạ nhiều khả năng do một bất thường về gene xảy ra trong quá trình phát triển trong bụng mẹ.
Cá heo ở vịnh Koombana, Western Australia, biết cách cướp mồi nhử trong bẫy bắt cua và gỡ móc câu bằng mõm.
AustraliaCá heo cái trẻ tuổi cố ý bơi nhanh qua để lùa con con mới sinh bơi theo theo bản năng nhưng thất bại giữa chừng do cá heo mẹ phát hiện kịp thời.
MỹCá voi sát thủ lớn hơn hướng dẫn các thành viên nhỏ tuổi trong đàn cách đi săn và hạ gục cá heo ở vùng biển California.
Nhật BảnCá heo gây ra hàng loạt vụ tấn công nhằm vào người đi biển ở Fukui, có thể do chúng cảm thấy bị đe dọa hoặc xâm phạm lãnh thổ.
Loài cá heo vaquita (hay cá heo chuột), loài cá heo nhỏ nhất thế giới, có nguồn gốc từ vùng vịnh California (Mexico), đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng cao do nạn đánh bắt trái phép cá bằng lưới rê.
Ngày 7/8, Ủy ban Cá voi quốc tế (IWC) lần đầu tiên đưa ra cảnh báo tuyệt chủng đối với loài cá heo vaquita (hay cá heo chuột) trong bối cảnh số lượng loài này hiện giảm còn khoảng 10 con.
Đây là loài cá heo nhỏ nhất thế giới, có nguồn gốc từ vùng vịnh California của Mexico. Loài này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng rất cao.
Trong báo cáo, IWC cho biết quần thể cá heo vaquita đã giảm tới 83% giai đoạn 2015-2018 xuống còn 9-10 con đang sinh sống.
[Phát hiện mới về nơi sinh sống của cá voi có nguy cơ tuyệt chủng]
Nguyên nhân do bị “vạ lây” từ nạn đánh bắt trái phép cá totoaba bằng lưới rê khiến cá heo vaquita mắc vào lưới của những tàu đánh cá. Bóng cá totoaba là mặt hàng có giá trị cao và luôn được săn đón tại châu Á.
IWC hy vọng việc thực thi đầy đủ lệnh cấm đánh bắt cá bằng lưới rê trong môi trường sống của cá heo vaquita sẽ mang đến cho loài này “cơ hội phục hồi.”
Tổ chức này cho biết: “Viễn cảnh cá heo vaquita tuyệt chủng là không thể tránh khỏi trừ khi loại bỏ hoàn toàn việc sử dụng lưới rê, thay thế chúng bằng các ngư cụ khác giúp bảo tồn loài động vật cũng như sinh kế của ngư dân.”
Thông qua cảnh báo trên, IWC mong muốn các bên sẽ thiết lập cơ chế mới, phản ánh thực trạng nguy cơ tuyệt chủng ngày càng cao đối với các loài sinh vật biển có vú./.
Loài cá sắp biến mất khỏi trái đất
Cùng thời điểm đó, ngư dân trong vùng đang chuẩn bị ra khơi với những tấm lưới đánh bắt không đúng quy chuẩn. Các nhà khoa học cho rằng đây chính là nguyên nhân khiến loài cá heo rụt rè này tiến đến bờ tuyệt chủng. Những “bức tường” lưới treo thẳng đứng dưới bề mặt nước, sâu hơn 6 mét, có chiều dài bằng vài sân bóng đá. Được gọi là lưới rê, nó được dùng để bẫy tôm và cá.
Chúng khiến cá heo California bị mắc, làm các loài động vật có vú khác chết đuối. Các nhà khoa học cho hay, lưới đánh bắt là nguyên nhân duy nhất cho sự suy giảm thảm khốc của loài sinh vật này, nhưng loại bỏ nó thực sự là một thách thức.
Trong bối cảnh khủng hoảng đa dạng sinh học toàn cầu, với ước tính hàng triệu loài bị đe dọa tuyệt chủng, câu chuyện về vaquita đã cho thấy những giải pháp thật sự rõ ràng. Trong trường hợp này là ngăn chặn đánh bắt bất hợp pháp, đòi hỏi ý chí chính trị, thi hành luật lệ, sự tham gia sâu sắc với các cộng đồng địa phương để đáp ứng hài hòa nhu cầu của con người lẫn động vật.
Ramón Franco Díaz, chủ tịch liên đoàn các hợp tác xã đánh bắt cá ở San Felipe, một thị trấn gần với môi trường sống của cá heo vaquita, cho biết:
Kết quả khảo sát bước đầu về cá heo vaquita năm nay, được hoàn thành vào đầu tháng 11, cho thấy loài động vật này vẫn sẽ tồn tại nhưng là trên “lưỡi dao”. Các chuyên gia về động vật có vú biển cho biết, khả năng phục hồi là khả thi nhưng đó là chỉ khi môi trường sống của chúng không còn lưới rê.
Tình trạng đánh bắt bất hợp pháp trong khu vực vẫn đang diễn ra phổ biến và công khai. Ngay cả khi một nhóm các nhà khoa học từ Mexico và Hoa Kỳ đến San Felipe cho đợt rà soát năm nay, tình trạng dường như vẫn không suy giảm.
Quần thể vaquita đã giảm mạnh từ con số ước tính khoảng 600 cá thể vào năm 1997 xuống còn khoảng 10 cá thể vào năm 2019. Có vài dấu hiệu cho thấy con số đang tăng trở lại từ “nền tảng” rất nhỏ, cuộc khảo sát năm 2019 đã ghi nhận 3 con non khỏe mạnh trong số vaquita còn lại. Kể từ đó, ít nhất một con vaquita đã chết trong lưới rê.
, Jorge Urbán Ramírez, nhà sinh vật học điều hành chương trình nghiên cứu động vật có vú biển tại Đại học Tự trị Baja California Sur cho biết.
Để bảo vệ cá heo vaquita, chính phủ Mexico đã ra lệnh cấm lưới rê ở phần lớn vùng thượng lưu Vịnh California, nơi duy nhất loài động vật có vú sinh sống. Một lệnh khác là cấm tất cả hình thái đánh bắt cá ở một khu vực nhỏ hơn rất nhiều ở vịnh, được gọi chính thức là Khu vực không khoan nhượng.
Nhưng ở San Felipe dường như không tồn tại các quy tắc.
Vào mùa thu năm nay, những chiếc thuyền đánh cá công khai mang theo lưới vào vịnh. Vào ngày 3 tháng 11, các nhà khoa học đã đếm được 117 tàu đánh cá ở khu vực bị cấm lui tới chỉ trong một ngày, theo một báo cáo của The New York Times.
Khu vực cấm bao phủ khoảng 11,3 km x 24,1 km, yêu cầu
Jonathan White, một nhà bảo tồn đã quyên góp tiền để tài trợ cho dự án khảo sát, đã ở trên một trong những con tàu trong một phần của thời gian nghiên cứu. Ông cho biết, vào hai ngày khác nhau trong tháng 10, ông đã đếm được hơn 65 tàu đánh cá, con số đủ để trừng trị thẳng tay trong khu vực cấm. Nhưng thay vào đó, không có điều gì xảy ra cả.
Tương tự, vào cùng ngày trong tháng 11, khi các nhà khoa học đếm hơn 100 tàu thuyền trong khu vực cấm, không hề có dấu hiệu của việc cưỡng chế.
Trong thập kỷ qua, nhu cầu về một loại cá lớn có tên là totoaba đã khiến tình hình trở nên đặc biệt không ổn định. Tất cả việc đánh bắt cá totoaba - cũng là loài có nguy cơ tuyệt chủng - là bất hợp pháp. Nhưng bong bóng cá của nó lại có giá cao ở Trung Quốc vì những lợi ích sức khỏe, cho nên hoạt động buôn bán này đã thu hút tội phạm có tổ chức. Mặc dù nhiều ngư dân địa phương tránh xa totoaba, nhưng cám dỗ về tiền bạc vẫn rất lớn. Hôm Chủ nhật, các nhà chức trách đã thông báo về vụ bắt giữ 6 người liên quan đến buôn bán tototaba.
Các nhà khoa học cho biết tất cả loại lưới rê đều nguy hiểm đối với vaquita, nhưng loại lưới dùng cho totoaba thì đặc biệt nghiêm trọng. Chúng gây tử vong con vật vì hai loài này có kích cỡ tương đương nhau.
Được sự cho phép của nhà chức trách Mexico, hai nhóm vận động là Bảo tàng Cá voi và Hiệp hội Bảo tồn Sea Shepherd đã từng tuần tra trên vịnh, hòng loại bỏ các lưới rê không có người giám sát. Điều này khiến ngư dân tức giận vì họ phải vay tiền để mua thiết bị. Trong những năm gần đây, nhiều lần đụng độ ngày càng trở nên bạo lực, ngư dân tràn sang các tàu lớn trên biển và đôi khi bắn vào họ.
Một ngư dân đã chết sau khi chiếc thuyền nhỏ của anh ta va chạm với tàu Sea Shepherd vào tháng 12. Một nhóm do ngư dân đánh bắt totoaba dẫn đầu đã nổi loạn, đốt cháy một thuyền đánh chặn cao tốc của hải quân, một thuyền khác và một số phương tiện. Bây giờ các nhóm bảo tồn không được phép gỡ lưới nữa mà chỉ được phép báo cáo về chúng.
Rodrigo López Olivo, người sử dụng lưới rê để đánh bắt tôm và các loài hợp pháp khác, nhớ lại đã nhìn thấy vaquita một vài lần trong 20 năm sinh sống trên vịnh của mình. Ông thấy những con cá heo vaquita tuyệt đẹp nhưng không nhìn thấy tương lai của chúng.
